De kracht van collectieve wijsheid en de gemeenschap

We zijn gewend in het proces van organiseren te zoeken naar sterke leiders, leiders die ons de weg wijzen en zijn/haar mensen weet te inspireren en te stimuleren om zich te verbinden met de visie en strategie. Het liefst door ondernemerschap te tonen en zelfsturend aan de slag te gaan. Voor dit type leiders hebben we de laatste twintig jaar vele titels verzonnen zoals dienend leiderschap, coachend leiderschap, inspirerend leiderschap, etc. De essentie van deze beweging is dat mensen meer kunnen dan alleen opdrachten uitvoeren en dat het ook gaat om ontwikkeling en leren.

Maar naar mijn idee komen we niet voorbij een andere essentie: de leider is de basis van de richtingsbepaling en telkens als we een nieuwe leider krijgen wordt de richting weer aangepast. Daarmee maken we de medewerkers volgers die nog niet volwassen zijn om de richting zelf mee vorm en inhoud te geven.

De eerste vraag die bij me opkomt is waarom we nog steeds blijven hangen op deze fundamentele aanname in organiseren?

De tweede vraag is hoe we dit anders kunnen doen en de kracht van het collectief gebruiken?

De veranderende rol van leiderschap: leiden vanuit de collectieve kracht

Ik denk dat we naar een tijd gaan waarin de rol van de leider significant gaat veranderen en moet veranderen. Het primaat van veranderen zal bij de medewerkers komen te liggen en de leider is de vertolker van wat er leeft. Dat wil niet zeggen dat we geen krachtige en inspirerende leiders meer nodig hebben. Integendeel, leiders zullen nog steviger in hun schoenen moeten staan, maar nu met andere kwaliteiten dan we tot nu toe hen hadden toegedicht.

Vele managers zullen schrikken bij het idee dat het primaat van veranderen bij de medewerkers komt te liggen. Hoe krijgen we dat voor elkaar zonder dat het een chaos wordt? Deze reactie komt al voort uit een denken dat gericht is op controle, kaderstelling, alles in de hand houden. De mannelijke, richtinggevende energie. Maar laten we eens aannemen dat er een vrouwelijke aansturende energie in de organisatie speelt, een onderliggende en aansturende energie die de opvattingen en gedragspatronen bepaalt. Rump noemt dit de organisatienatuur; dit is de collectieve onbewuste verbinding die de ene organisatie van de andere onderscheidt, het is de ziel van de organisatie.

De Collectieve Kracht

Het is van belang om zicht te krijgen op deze collectieve onbewuste verbinding om zo een integratie tot stand te brengen met de opvattingen en gedragingen die zich meer richten op cultuur en structuur aspecten, op de mannelijke kant van organiseren. Zolang deze integratie niet tot stand komt, blijven we zitten met weerstanden en aangepast gedrag waardoor de gewenste initiatieven van ondernemerschap en zelfsturing niet gerealiseerd zullen worden. In de huidige tijd niet gewenst omdat dit de vitaliteit van de organisatie zal aantasten.

Het antwoord op de huidige ontwikkeling zullen we moeten zoeken in het collectief. Quinn spreekt voor organisaties over ”Productieve Gemeenschap’. Ik vind dit wel een mooie term: het is een gemeenschap die gekarakteriseerd wordt door heldere doelstellingen en stelt zichzelf hoge eisen. Niettemin wordt zo’n gemeenschap ook gekenmerkt door een grote mate van onderling vertrouwen en onderlinge steun. Zulke doelstellingen en verhoudingen bieden mogelijkheid tot leren en veranderen. Essentieel is dat zoals Quinn aangeeft dat er samenwerking plaatsvindt op basis van vertrouwen, en dat vooral de individuele belangen samenvallen met de collectieve belangen. 

Wanneer medewerkers uit zo’n gemeenschap bij elkaar komen dan kunnen zij met elkaar op zoek gaan naar de collectieve wijsheid, een wijsheid die uitstijgt boven de individuele perspectieven en verwijst naar wijze actie en bijzondere resultaten. Briskin et all: The power of collective wisdom lies in its ability to be an emergent phenomenon - from uncertainty, inquiry, and dialogue come new meaning, learning, and unanticipated ways to move forward.

Hoe creëren we met elkaar een omgeving waarin deze collectieve wijsheid richting bepalend kan zijn voor de organisatie en de bijdrage van de medewerkers?

CoCreatie vraagt ander leiderschap

Dat vraagt een andere manier van denken, transformerend denken, een andere manier van zijn, en een andere manier van met elkaar in relatie staan. De leider zal hierin nog een sleutelrol vervullen op een transformerende manier.

 

Pagina bijgewerkt op: 04 Jan 2015 @ 19:06 site door: PEPS Media | Copyright © 2024 jos niesten & co-creation